Dệt may Việt Nam gỡ nút thắt xuất xứ hàng hóa sang EU

Việt Nam đã ký thỏa thuận cộng gộp xuất xứ với Hàn Quốc và đang đàm phán với Nhật Bản. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức cần giải quyết để tận dụng tối đa lợi thế từ EVFTA.

Tháo gỡ một phần điểm nghẽn xuất xứ hàng hóa

Trong bối cảnh Dự thảo Chiến lược phát triển ngành Dệt may và Da giày giai đoạn 2021-2030 đang được đề xuất, việc tháo gỡ các điểm nghẽn về quy tắc xuất xứ hàng hóa đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy sản xuất và xuất khẩu trong ngành. Mục tiêu của Chiến lược này là tăng cường đầu tư vào sản xuất nguyên liệu và phụ liệu, đồng thời đáp ứng yêu cầu về quy tắc xuất xứ của các Hiệp định Thương mại Tự do mới và thúc đẩy quá trình nội địa hóa.

Trong các Hiệp định Thương mại Tự do (FTA), quy tắc xuất xứ hàng hóa đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát hàng hóa xuất khẩu và nhập khẩu giữa các khu vực. Đối với ngành dệt may xuất khẩu vào thị trường châu Âu thông qua EVFTA, quy tắc xuất xứ trở nên vô cùng quan trọng. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để đáp ứng yêu cầu này khi vải may mặc phải được sản xuất từ nước Việt Nam và nhập khẩu từ châu Âu.

Hiện nay, sản xuất vải trong nước mới đạt mức khoảng 2 tỷ mét/năm, chỉ đáp ứng được 25-30% nhu cầu, trong khi vải nhập khẩu từ châu Âu chiếm tỷ lệ rất ít, không đến 5%. Điều này dẫn đến việc phần lớn vải nhập khẩu vào Việt Nam đến từ các thị trường không liên quan đến các Hiệp định thương mại tự do.

Để tháo gỡ điểm nghẽn này, Việt Nam đã ký thỏa thuận cộng gộp xuất xứ với Hàn Quốc, theo đó vải may mặc sản xuất tại Hàn Quốc có thể được cộng gộp xuất xứ với vải Việt Nam để xuất khẩu sang EU. Ngoài ra, Việt Nam cũng đang đàm phán với Nhật Bản để có được thỏa thuận tương tự.

Tuy nhiên, ngay cả khi Việt Nam đạt được thỏa thuận cộng gộp xuất xứ với hai nước này, vẫn còn nhiều thách thức cần giải quyết để tận dụng tối đa lợi thế từ EVFTA. Cụ thể, phần lớn các sản phẩm dệt may còn lại, phải sử dụng vải từ Việt Nam và EU mới được tính xuất xứ hàng hóa.

Tuy nhiên, có những tín hiệu tích cực khi một số doanh nghiệp đã thành công trong việc liên kết theo chuỗi cung ứng. Ví dụ, Hanosimex đã ký thỏa thuận với Hansae (Hàn Quốc) để xây dựng dự án sản xuất vải tái chế, trong khi Vinatex và Textile Company (Nhật Bản) cũng đang thảo luận về hợp tác đầu tư vào sản xuất các sản phẩm dệt may "xanh".

Nhìn chung, việc giải quyết vấn đề quy tắc xuất xứ trong các Hiệp định Thương mại Tự do đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa doanh nghiệp và cơ quan quản lý Nhà nước. Chỉ khi hai bên hợp sức, chúng ta mới có thể tạo ra những bước đi mạnh mẽ để giải quyết những thách thức trong thời kỳ hội nhập hiện nay.

Ngoài ra, doanh nghiệp dệt may Việt Nam cũng cần nâng cao năng lực cạnh tranh về giá cả và chất lượng để đáp ứng yêu cầu của thị trường EU.

Lợi thế chuỗi cung ứng

Việt Nam có lợi thế về chuỗi cung ứng dệt may, với sự tham gia của nhiều doanh nghiệp lớn, nhỏ. Tuy nhiên, trong quá khứ, doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu tập trung vào gia công, lắp ráp, chưa chú trọng đến việc đầu tư sản xuất nguyên, phụ liệu.

Để tận dụng tối đa lợi thế từ chuỗi cung ứng, doanh nghiệp dệt may Việt Nam cần đẩy mạnh đầu tư sản xuất nguyên, phụ liệu, đặc biệt là vải. Một số doanh nghiệp lớn đã bắt đầu triển khai các dự án sản xuất vải theo chuỗi cung ứng, như Hanosimex và Tập đoàn Hansae (Hàn Quốc), Vinatex và Textile Company (Nhật Bản).

Định hướng phát triển ngành dệt may

Dự thảo Chiến lược phát triển ngành Dệt may và Da giày giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2035 đã định hướng thúc đẩy đầu tư sản xuất nguyên, phụ liệu ngành dệt may, da giầy, đáp ứng yêu cầu về quy tắc xuất xứ hàng hóa của các FTA thế hệ mới, cũng như đẩy mạnh quá trình nội địa hóa.