Ngành dệt may Việt Nam đang có những lợi thế cạnh tranh đáng kể tại thị trường Mỹ, tuy nhiên cũng đang đối mặt với một số thách thức cần giải quyết để duy trì và phát triển hơn nữa trong tương lai. Theo thông tin từ Công ty Chứng khoán Rồng Việt, dựa trên khảo sát của Hiệp hội Thời trang Hoa Kỳ (USFIA), ngành dệt may Việt Nam hiện đang có tổng điểm số cạnh tranh cao hơn so với các đối thủ lớn như Trung Quốc và Bangladesh. Mặc dù vậy, so với năm 2020, điểm số này đã giảm đi, trong khi các quốc gia khác đang dần tăng lên, cho thấy Việt Nam đang bắt đầu mất dần lợi thế cạnh tranh.
Lợi Thế Cạnh Tranh Của Ngành Dệt May Việt Nam Tại Thị Trường Mỹ
Ngành dệt may Việt Nam đang có những lợi thế cạnh tranh đáng kể tại thị trường Mỹ, tuy nhiên cũng đang đối mặt với một số thách thức cần giải quyết để duy trì và phát triển hơn nữa trong tương lai. Theo thông tin từ Công ty Chứng khoán Rồng Việt, dựa trên khảo sát của Hiệp hội Thời trang Hoa Kỳ (USFIA), ngành dệt may Việt Nam hiện đang có tổng điểm số cạnh tranh cao hơn so với các đối thủ lớn như Trung Quốc và Bangladesh. Mặc dù vậy, so với năm 2020, điểm số này đã giảm đi, trong khi các quốc gia khác đang dần tăng lên, cho thấy Việt Nam đang bắt đầu mất dần lợi thế cạnh tranh.
So Sánh Với Trung Quốc và Bangladesh
So với Trung Quốc, Việt Nam vẫn giữ được ưu thế cao hơn khi điểm số cạnh tranh được điều chỉnh theo tỷ trọng. Nguyên nhân chính là do hệ thống cảng lớn, vị trí địa lý thuận lợi và khả năng sản xuất đa dạng. Việt Nam có thể sản xuất nhiều loại sản phẩm giá trị cao và đa dạng như áo vest, áo khoác mùa đông và đồ bơi, trong khi Bangladesh chủ yếu tập trung vào các sản phẩm cơ bản như áo thun. Tuy nhiên, Bangladesh đang dần cải thiện khả năng sản xuất và xuất khẩu sang Mỹ ngày càng tăng, cho thấy họ đang nâng cao năng lực cạnh tranh tại thị trường này.
Đối Thủ Từ Các Quốc Gia Khác
So với các quốc gia như Ấn Độ, Indonesia và Sri Lanka, Việt Nam hiện có tốc độ giao hàng nhanh hơn và khả năng sản xuất linh hoạt hơn. Tuy nhiên, trong dài hạn, nếu các quốc gia này bắt kịp về khả năng sản xuất đa dạng, Việt Nam sẽ gặp nhiều thách thức hơn. Với Mexico, Việt Nam có mức điểm thấp hơn do vị trí địa lý xa hơn, nhưng trong ngắn hạn, Mexico không phải là đối thủ quá mạnh vì Việt Nam có lợi thế về nhân công giá rẻ và tay nghề cao.
Khối Cộng hòa Dominica – Trung Mỹ (CAFTA-DR), bao gồm Costa Rica, El Salvador, Guatemala, Honduras, Nicaragua và Cộng hòa Dominica, đang có điểm số cạnh tranh cao hơn Việt Nam nhờ lợi thế về vị trí địa lý và việc được miễn thuế nhập khẩu. Tuy nhiên, khả năng cạnh tranh của khối này trong ngắn hạn thấp do quy mô dệt may nhỏ, chi phí công nhân cao và phụ thuộc vào nhập khẩu sợi, vải từ châu Á, làm giảm khả năng sản xuất nhanh chóng.
Khả Năng Sản Xuất Đa Dạng Và Nhanh Chóng
Việt Nam đang dẫn đầu về khả năng sản xuất đa dạng và nhanh chóng nhờ đầu tư vào máy móc và nâng cao tay nghề công nhân. Tuy nhiên, về dài hạn, các nước khác có thể bắt kịp, dẫn đến việc lợi thế này sẽ giảm dần. Để duy trì và nâng cao lợi thế cạnh tranh, các doanh nghiệp dệt may Việt Nam cần đẩy mạnh đầu tư công nghệ, tối ưu quy trình sản xuất và cung ứng, cũng như tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Nhận Định Từ Chuyên Gia Trong Ngành
Ông Phạm Xuân Hồng, Chủ tịch Hội Dệt-May-Thêu-Đan Thành phố Hồ Chí Minh, nhận định rằng mặc dù báo cáo từ Rồng Việt chưa đánh giá toàn diện hiện trạng của ngành, nhưng vị trí của dệt may Việt Nam tại thị trường Mỹ vẫn duy trì ổn định, đơn hàng đều đặn và các nhãn hàng quốc tế vẫn đánh giá cao chất lượng sản phẩm dệt may của Việt Nam. Trong 6 tháng đầu năm 2024, thị trường Mỹ vẫn chiếm 50% tỷ trọng xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam, tiếp theo là Nhật Bản và EU.
Các Quy Định Về Lao Động Và Môi Trường Tại Mỹ
Tuy nhiên, Mỹ đã và đang chuẩn bị ban hành nhiều quy định mới liên quan đến lao động, môi trường và trách nhiệm của nhà sản xuất. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp dệt may trong nước phải tuân thủ để đáp ứng các tiêu chuẩn về tăng trưởng xanh và kinh tế tuần hoàn. Ông Lê Tiến Trường, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Dệt may Việt Nam, cho biết Mỹ đã có Đạo luật ngăn chặn lao động cưỡng bức người Duy Ngô Nhĩ từ năm 2021 nhằm giám sát chặt chẽ hơn chuỗi cung ứng, ngăn chặn sản phẩm có nguồn gốc từ khu vực có lao động cưỡng bức. Quốc gia này cũng có luật bảo vệ nhân viên ngành may, yêu cầu tất cả các nước sản xuất quần áo xuất khẩu vào Mỹ phải tuân thủ.
Các Luật Mới Được Đề Xuất Tại Mỹ
Ngoài những quy định đã có hiệu lực, Mỹ hiện đang đề xuất Luật thúc đẩy trách nhiệm và xây dựng thay đổi thiết thực trong tổ chức. Luật này yêu cầu các bên tham gia chịu trách nhiệm về vi phạm tiền lương để khuyến khích sản xuất có trách nhiệm; đặt mức lương tối thiểu theo giờ và loại bỏ mức lương từng phần. Đồng thời, Luật trách nhiệm xã hội và bền vững thời trang tại Mỹ, được đề xuất năm 2022, yêu cầu các công ty thời trang lớn lập bản đồ chuỗi cung ứng, thiết lập và tiết lộ các mục tiêu ESG (E-môi trường; S-xã hội; G-quản trị), đồng thời giải quyết tác động môi trường và xã hội từ hoạt động của mình.
Thách Thức Và Cơ Hội
Việc chuyển đổi sang kinh tế tuần hoàn và tăng trưởng xanh là một thách thức không nhỏ. Đây không phải là một bài toán có lời giải chung, mà đòi hỏi sự nỗ lực tìm kiếm hướng đi riêng của từng doanh nghiệp. Theo ông Lê Tiến Trường, để duy trì và phát triển bền vững, các doanh nghiệp dệt may Việt Nam cần phải chủ động trong việc cải tiến công nghệ, tối ưu hóa quy trình sản xuất và tham gia vào các chuỗi giá trị toàn cầu, đảm bảo tuân thủ các quy định mới về lao động và môi trường.
Kết Luận
Nhìn chung, ngành dệt may Việt Nam đang có những lợi thế cạnh tranh đáng kể tại thị trường Mỹ, nhưng cũng đối mặt với nhiều thách thức từ sự cạnh tranh của các nước khác và các quy định mới về lao động và môi trường. Để duy trì và nâng cao lợi thế cạnh tranh, các doanh nghiệp cần đầu tư vào công nghệ, cải tiến quy trình sản xuất, và tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế về lao động và môi trường. Điều này không chỉ giúp nâng cao vị thế của ngành dệt may Việt Nam trên thị trường quốc tế mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của ngành trong dài hạn.